W minioną sobotę na Polskim Cmentarzu Wojennym odbyły się uroczystości upamiętniające 80. rocznicę bitwy o Monte Cassino. W uroczystościach wzięli Prezydent RP wraz z Małżonką, a także Prezydent Włoch Sergio Mattarella. Jedną z uczestniczek uroczystości była pochodząca z Olkusza Teresa Musiał-Casali, która złożyła wiązanki czerwonych maków na grobach 12 żołnierzy z ziemi olkuskiej poległych na Monte Cassino.
Dzień przed oficjalnymi uroczystościami, uczniowie olkuskiego Zespołu Szkół Nr 1 zapalili symboliczne znicze w imieniu władz Olkusza oraz szkolnej społeczności pod tablicą na Starym Cmentarzu, poświęconą żołnierzom polskim – mieszkańcom Ziemi Olkuskiej, którzy polegli we Włoszech w latach 1943-1944.
Uroczystości na Monte Cassino rozpoczęły się od polowej mszy świętej w języku polskim. – W tamtych dniach, które dzisiaj wspominamy, w nocy z 17 na 18 maja 1944 roku i przez dwa następne dni, układano słynną pieśń „Czerwone Maki” o bitwie pod Monte Cassino, o bohaterstwie polskich żołnierzy (…) Są tutaj ci, którzy nigdy nie wrócili z tej wielkiej bitwy. Są tu, na tym cmentarzu, tutaj zostali. – mówił podczas przemówienia Prezydent RP Andrzej Duda.
W uroczystościach licznie wzięła udział Polonia mieszkająca we Włoszech. Pochodząca z Olkusza Teresa Musiał-Casali wraz z mężem Francesco i synem Pietro reprezentowali Stowarzyszenie Kulturalne Polsko-Włoskie działające w Pontenure – mieście partnerskim Olkusza. Przed oficjalnymi uroczystościami państwo Casali odwiedzili groby mieszkańców ziemi olkuskiej, którzy polegli w walkach o Monte Cassino i złożyli na nich symboliczne wiązanki czerwonych maków. Mieli też okazję spotkać się z ostatnimi, żyjącymi uczestnikami bitwy.
W piątek, dzień przed oficjalnymi uroczystościami, dla upamiętnienia 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino, uczniowie olkuskiego Zespołu Szkół Nr 1 zapalili symboliczne znicze w imieniu władz Olkusza oraz szkolnej społeczności pod tablicą poświęconą żołnierzom polskim – mieszkańcom Ziemi Olkuskiej, którzy polegli we Włoszech w latach 1943-1944.
Uczniowie klasy 2g Zespołu Szkół Nr 1, którzy kształcą się w zawodzie technika logistyka w służbach mundurowych, poznali historię bitwy, o której opowiadał nauczyciel Marek Barczyk. Dowiedzieli się także o historii tablic pamiątkowych, jakie w 1997 roku zostały ufundowane przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Włoskiej. Następnie przedstawiciele uczniów zapalili symboliczne znicze i uczcili minutą ciszy pamięć mieszkańców ziemi olkuskiej, którzy polegli pod Monte Cassino.
Bitwa o Monte Cassino była jedną z ważniejszych bitew II wojny światowej. Masyw Monte Cassino wraz ze znajdującym się na wzgórzu klasztorem benedyktynów był w czasie II wojny światowej kluczową niemiecką pozycją obronną na tzw. linii Gustawa, mającą uniemożliwić aliantom zdobycie Rzymu. Próby jego zdobycia trwały od stycznia 1944 roku. Dopiero 18 maja 1944 r., po niezwykle zaciętych walkach, Monte Cassino zdobył 2. Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa. W bitwie zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.
Na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino spoczywa 12 mieszkańców ziemi olkuskiej poległych w tej bitwie. Są to: st. strz. Marian Chudziński, strz. Franciszek Barczyk, st. strz. Ludwik Duch, strz. Jan Ferdek, strz. Józef Konieczny, st. strz. Roman Maj, ppor. Szczepan Osomański, bomb. Tadeusz Oszmiański, rtm. Zbigniew Paciorek, strz. Mieczysław Panek, st. strz. Aleksander Szromnik i kpr. Wacław Wesołowski.
Listę wszystkich żołnierzy pochowanych na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino można znaleźć tutaj.
Warto dodać, że pod Monte Cassino walczył i został ranny olkuszanin porucznik Józef Lubański (1906-1993), który jako jedyny mieszkaniec ziemi olkuskiej walczył w składzie elitarnej 1. Samodzielnej Kompanii Commando. Więcej o jego niezwykłych losach można przeczytać w artykule „Józef Lubański (1906-1993) – leśnik, komandos i pisarz”, jaki ukazał się w 12 numerze czasopisma „Ilcusiana” wydawanego przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Olkuszu. Link do pobrania czasopisma.
Fot. Teresa i Pietro Casali, arch. UMiG Olkusz
