Podniosły charakter miało odsłonięcie przez Romana Piaśnika, Burmistrza Miasta i Gminy Olkusz tablicy na pomniku, jaki znajduje się na kwaterze żołnierzy z I i II wojny światowej w Olkuszu.
Licznie zebranych gości, przedstawicieli duchowieństwa, organizacji społecznych, kombatantów, szkół podstawowych i średnich oraz Policji powitał burmistrz Roman Piaśnik. – Znajdujemy się w miejscu szczególnym – na cmentarzu wojennym, gdzie spoczywają żołnierze różnych narodowości, także żołnierze Wojska Polskiego. Polegli z dala od swych rodzinnych stron i to na nas spada moralny obowiązek, by o nich pamiętać i dbać o miejsce ich wiecznego spoczynku – mówił burmistrz Roman Piaśnik, który podziękował zebranym za obecność na uroczystości, która – jak się wyraził – jest wyrazem szacunku dla tych, dzięki którym dziś możemy żyć w wolnej, niepodległej Polsce.
Po hymnie państwowym burmistrz odsłonił tablicę na pomniku poświęconą wszystkich poległym żołnierzom spoczywającym na cmentarzu. Podniosły charakter miał apel pamięci odczytany przez uczniów klas mundurowych olkuskiego Zespołu Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Katowicach. Uczniowie olkuskiej „mundurówki” pełnili także wartę honorową przy pomniku. Następnie przybyłe delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem. Tradycyjnie, jako pierwsi wieniec złożyli przedstawiciele Związku Żołnierzy Wojska Polskiego. W imieniu Wojewody Małopolskiego wiązankę kwiatów złożyła pani Ewa Gil, zastępca Dyrektora Biura Wojewody. Oprawę uroczystości zapewniły licznie przybyłe poczty sztandarowe olkuskich szkół podstawowych, a także poczet sztandarowy Miasta Olkusz. Po uroczystościach chętni mogli wziąć udział w spacerze historycznym po olkuskim cmentarzu, w którego trakcie odwiedzili groby legionistów oraz olkuszan zaangażowanych w dzieło odzyskania niepodległości. Uczestnicy spaceru otrzymali ulotki przybliżające historię wydarzeń sprzed przeszło stu lat.
Uroczyste odsłonięcie tablicy na pomniku było zwieńczeniem prac remontowo-konserwatorskich na kwaterze żołnierzy z I i II wojny światowej, jakie Gmina Olkusz wykonała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Groby i cmentarze wojenne w kraju 2023” oraz dotacji celowej od Wojewody Małopolskiego.
Prace objęły m.in. remont kamiennego muru, konserwację pomnika z rzeźbą orła i wykonanie granitowej tablicy upamiętniającej poległych, a także konserwację zbiorowych grobów i nagrobków z II wojny światowej, jakie znajdują się na terenie kwatery wojennej. W ramach projektu wykonano także tablicę informacyjną przy wejściu na cmentarz. Została na niej zamieszczona historia nekropolii w języku polskim oraz angielskim, archiwalne fotografie, a także nazwiska zidentyfikowanych osób, które tam spoczywają.
Przypomnijmy, że na olkuskim cmentarzu wojennym spoczywa przeszło czterystu żołnierzy armii austro-węgierskiej, rosyjskiej i polskiej, którzy polegli podczas walk, jakie toczyły się na terenie ziemi olkuskiej w listopadzie 1914 roku. Część rannych żołnierzy trafiło do szpitala wojskowego w Olkuszu, a zmarłych chowano na miejscowym cmentarzu. Na terenie olkuskiego cmentarza są też groby żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1919, 1939 i 1945 roku. Wśród nich są groby żołnierzy ochotniczego V Batalionu Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo, jaki powstał w listopadzie 1918 roku w Olkuszu.
Wydarzeniem towarzyszącym uroczystościom będzie spotkanie „Olkusz i ziemia olkuska w dobie odzyskania niepodległości”, jakie odbędzie się w piątek 17 listopada o godz. 17.00 w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Olkuszu. W jego trakcie nastąpi otwarcie wystawy poświęconej V Batalionowi Strzelców Olkuskich oraz cmentarzom wojennym na ziemi olkuskiej, a następnie będzie można wysłuchać dwóch ciekawych wykładów. Pierwszy będzie poświęcony V Batalionowi Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo, a drugi cmentarzom wojennym z I wojny światowej na ziemi olkuskiej. Także w ramach projektu, w sobotę 18 listopada o godz. 11.00 odbędzie się spacer historyczny po olkuskim cmentarzu parafialnym pod hasłem „Śladami I wojny światowej”. Uczestnicy prowadzeni przez historyka – regionalistę poznają historię olkuskiej nekropolii, a także odwiedzą groby legionistów i olkuszan zaangażowanych w dzieło odzyskania niepodległości. Dla uczestników będą przygotowane ulotki poświęcone I wojnie światowej na ziemi olkuskiej.
Organizatorem uroczystości odsłonięcia tablicy oraz wydarzeń towarzyszących jest Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu, a współorganizatorami: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Olkuszu, Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, olkuskie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Zespół Szkół w Olkuszu Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Katowicach.
Remont konserwatorski na kwaterze żołnierzy z I i II światowej w Olkuszu został dofinansowany z dotacji celowej z budżetu państwa oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
