Trwają prace przy grobach trzech powstańców styczniowych spoczywających na olkuskim Starym Cmentarzu oraz zbiorowym grobie żołnierzy Armii Krajowej, jaki znajduje się na cmentarzu parafialnym w Olkuszu.
Prace realizowane są przez Gminę Olkusz na podstawie porozumienia z Wojewodą Małopolskim w sprawie powierzenia zadań należących do zakresu administracji rządowej, dotyczącego utrzymania grobów i cmentarzy wojennych znajdujących się na terenie Gminy Olkusz. Na zadanie pn. „Remont mogił trzech powstańców z 1863 r., znajdującego się na Starym Cmentarzu przy ul. Króla Kazimierza Wielkiego w Olkuszu” oraz „Remont zbiorowej mogiły żołnierzy Armii Krajowej z lat 1944 —1945, znajdującego się na cmentarzu parafialnym przy ul. Kruszcowej” Gmina Olkusz otrzymała dotację celową, pokrywającą całe koszty zadania, które będzie realizowane do połowy listopada. Środki pochodzą z dotacji celowej z rezerwy ogólnej budżetu państwa.
– Bardzo się cieszę, że dzięki temu projektowi groby wojenne odzyskają godny wygląd. Pochowani tam powstańcy styczniowi i żołnierze Armii Krajowej oddali swe życie w walce o wolną Polskę. Winni jesteśmy im pamięć. Te groby wojenne to także żywa lekcja historii dla następnych pokoleń – mówi Roman Piaśnik, burmistrz Miasta i Gminy Olkusz.
Zgodnie z porozumieniem, prace na Starym Cmentarzu, gdzie poza pułkownikiem Francesco Nullo spoczywają dwaj inni powstańcy polegli w bitwie pod Krzykawką, obejmują m.in. oczyszczenie, dezynfekcję oraz wzmocnienie powierzchni kamiennych specjalnymi preparatami krzemoorganicznymi i uzupełnienie ubytków. Takim zabiegom został już poddany zarówno sam pomnik na grobie płk. Francesco Nullo, jak i tablice upamiętniające powstańców. Wykonano niewielką korektę mogiły ziemnej, a także usunięto żywotniki ograniczające ekspozycję pomnika.
W przypadku remontu zbiorowej mogiły żołnierzy Armii Krajowej z lat 1944-1945 znajdującej się na cmentarzu parafialnym zakres prac obejmuje m.in. wymianę zniszczonych elementów kamiennych i uzupełnienie ubytków, uczytelnienie liter w inskrypcjach tablic, wzmocnienie powierzchni kamiennych, a także uporządkowanie terenu, w tym wykonanie opaski wokół pomnika oraz montaż metalowych łańcuchów i słupków.
Przypomnijmy, że pomnik w kształcie strzaskanego pnia dębu został ustawiony na grobie płk. Francesco Nullo w 1909 roku. Inicjatorami byli przedstawiciele inteligencji olkuskiej i warszawskiej. Po prawej stronie pomnika Nullo, znajduje się płyta nagrobna innego powstańca, czyli Władysława Romera ufundowana przez rodzinę w 1929 roku, a po lewej płyta upamiętniająca powstańca o pseudonimie Julian. Według ostatnich publikacji jest tam pochowany Ignacy Żelechowski.
W zbiorowej mogile na olkuskim cmentarzu parafialnym spoczywa pięciu żołnierzy Armii Krajowej z oddziałów partyzanckich „Surowiec” i „Litwinka” wchodzących w skład 23 i 106 Dywizji Piechoty AK. Charakterystyczny, wysoki krzyż z czerwonego piaskowca na zbiorowym grobie został ustawiony w 1996 roku. Spoczywają tam: kpr. Julian Guzy ps. „Wąsik”, kpr. Zdzisław Zgrzywna ps. „Kuba”, kpr. Jerzy Tylec ps. „Wir”, kpr. Jan Żurek ps. „Warta” oraz kpr. Mieczysław Karbownik ps. „Szary”.
Finansowane z dotacji celowej z rezerwy ogólnej budżetu państwa
